غم‌های مزمن و خاموش
اختلال دیس‌تایمیا یا افسردگی پایدار: غم‌های مزمن و خاموش
کلمات کلیدی: اختلال دیس‌تایمیا، افسردگی پایدار، علائم دیس‌تایمیا، درمان افسردگی مزمن، روان‌درمانی، اختلال خلقی مزمن، افسردگی خفیف اما طولانی
دیس‌تایمیا چیست؟
اختلال دیس‌تایمیا (Dysthymia)، که امروزه در DSM-5 با عنوان «اختلال افسردگی پایدار» (Persistent Depressive Disorder) شناخته می‌شود، نوعی از افسردگی است که شدت آن معمولاً کمتر از افسردگی اساسی است، اما مدت زمان بسیار طولانی‌تری ادامه دارد. در این اختلال، فرد دست‌کم دو سال (در کودکان و نوجوانان یک سال) به‌طور مداوم احساس غمگینی، بی‌انگیزگی یا بی‌ارزشی را تجربه می‌کند.
علائم اختلال دیس‌تایمیا
علائم دیس‌تایمیا ممکن است خفیف باشند، اما ماندگار هستند و زندگی روزمره را به‌طور نامحسوس مختل می‌کنند. برخی از نشانه‌های شایع عبارت‌اند از:
خلق افسرده در بیشتر روزها
خستگی مزمن و کاهش انرژی
اختلال خواب (بی‌خوابی یا پرخوابی)
اشتهای کم یا زیاد
اعتمادبه‌نفس پایین
مشکل در تمرکز و تصمیم‌گیری
احساس ناامیدی مزمن
فرد مبتلا ممکن است این حالات را «قسمتی از شخصیت خود» بداند و اصلاً متوجه اختلال نشود.
تفاوت دیس‌تایمیا با افسردگی اساسی
برخلاف اختلال افسردگی اساسی که شدت بالاتری دارد و به‌صورت دوره‌ای بروز می‌کند، دیس‌تایمیا با شدت کمتر ولی مداوم و مزمن همراه است. البته برخی افراد ممکن است هر دو را هم‌زمان تجربه کنند که به آن «افسردگی دوگانه» (Double Depression) می‌گویند.
علل زمینه‌ساز دیس‌تایمیا
دیس‌تایمیا هم مانند دیگر اختلالات خلقی می‌تواند ریشه در عوامل مختلف داشته باشد:
ژنتیک: سابقه خانوادگی افسردگی، ریسک ابتلا را افزایش می‌دهد.
محیط: تجربه‌ی دوران کودکی دشوار، غفلت والدین یا طرد شدن از سوی عزیزان
ویژگی‌های شخصیتی: افرادی که به‌شدت خودانتقادگر، وابسته یا بدبین هستند بیشتر در معرض ابتلا قرار دارند.
عوامل نوروبیولوژیک: تغییر در سطح سروتونین و سایر انتقال‌دهنده‌های عصبی مغز
درمان دیس‌تایمیا
روان‌درمانی
درمان شناختی-رفتاری (CBT) و روان‌درمانی بین‌فردی (IPT) از مؤثرترین روش‌های درمان دیس‌تایمیا هستند. هدف درمان‌ها، شناسایی افکار منفی مزمن، اصلاح الگوهای ناسازگار ارتباطی، و بازسازی خودپنداره منفی است.
دارودرمانی
ضدافسردگی‌هایی مثل SSRIs (مانند سرترالین یا فلوکستین) معمولاً به‌کار می‌روند، ولی چون دیس‌تایمیا با پاسخ کندتری به دارو همراه است، درمان باید حداقل چند ماه ادامه یابد.
سبک زندگی
افزایش فعالیت بدنی، خواب منظم، تغذیه سالم، و ایجاد ارتباط‌های حمایتگر نقش مؤثری در بهبود دارند. خودمراقبتی و آموزش مهارت‌های مقابله با استرس نیز به کاهش علائم کمک می‌کند.
نتیجه‌گیری
اختلال دیس‌تایمیا اغلب پنهان، اما فرساینده است. بسیاری از مبتلایان سال‌ها با آن زندگی می‌کنند بدون اینکه نامی برایش بدانند یا درمانی دریافت کنند. تشخیص زودهنگام و درمان منظم می‌تواند کیفیت زندگی فرد را به‌طور قابل‌توجهی بهبود بخشد. اگر شما یا یکی از نزدیکانتان علائمی از این اختلال دارید، مراجعه به روان‌شناس می‌تواند گام نخست برای رهایی از غم مزمن باشد.